Επιπλέον των δημοσιευθέντων, καταθέτουμε:
1. ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟ ΜΠΟΔΟΣΑΚΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ
Σκοπός επομένως του παρόντος σχεδίου είναι να αποδείξει την αναγκαιότητα αλλά και τη βιωσιμότητα του «ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» με την υλοποίηση της εγκατάστασης και τον εξοπλισμό δύο σύγχρονων Γραμμικών επιταχυντών, με δυνατότητες εκτέλεσης τεχνικών IMRT, VMAT, IGRT, με το συνοδό εξοπλισμό (Συστήματα σχεδιασμού Θεραπείας, OIS/R&V, Δοσιμετρικό εξοπλισμό και εξοπλισμό ακινητοποίησης). Ο ένας εκ των επιταχυντών, θα δύναται να εκτελεί, πλην των κλασσικών Ακτινοθεραπευτικών τεχνικών, IMRT, VMAT, IGRT και τις πλέον σύγχρονες τεχνικές Στερεοτακτικής Ακτινοθεραπείας / Ακτινοχειρουργικής, προκειμένου να εξυπηρετεί στον καλύτερο δυνατό βαθμό τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες των ασθενών που πάσχουν από νεοπλασίες, προσφέροντας πρόσβαση σε σύγχρονες μεθόδους Ακτινοθεραπείας.
2. Για να βελτιωθεί η ποιότητα της περίθαλψης, απαιτούνται πιο ολοκληρωμένες πολιτικές που εστιάζουν στη συγκέντρωση της περίθαλψης και στη διασφάλιση της ποιότητας. Η Ελλάδα δεν διαθέτει ολοκληρωμένες πολιτικές και μηχανισμούς κοινωνικής προστασίας για τη στήριξη των καρκινοπαθών και των επιζώντων καρκίνου. Συνολικά, το βάρος του καρκίνου εκτιμάται ότι είναι υψηλό, με σημαντικό αντίκτυπο στο προσδόκιμο ζωής σε σε σύγκριση με την ΕΕ, αλλά με μικρότερη επιβάρυνση στις δαπάνες για την υγεία.
3. Ο καρκίνος στη Δυτική Μακεδονία
Για μια ολοκληρωμένη και αξιόπιστη επισκόπηση της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου απαιτούνται δεδομένα από εθνικό μητρώο καρκίνου με βάση τον πληθυσμό, το οποίο δεν είναι ακόμη διαθέσιμο στην Ελλάδα.
Ωστόσο, είναι αναμενόμενο ότι εξαιτίας της εντατικής βιομηχανικής δραστηριότητας των τελευταίων δεκαετιών, όπως η λειτουργία λιγνιτικών εργοστασίων, αλλά και της πιθανής μεταφορά ρύπων από γειτονικές χώρες, η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου να είναι ψηλότερη από αυτή άλλων περιφερειών.
Η ΕΛΣΤΑΤ έχει καταγράψει για την Δ. Μακεδονία το 2022 την ψηλότερη ειδική θνησιμότητα από νεοπλάσματα από τις υπόλοιπες περιφέρειες4.
Οι θάνατοι από καρκίνο μπορούν να αποφευχθούν μέσω παρεμβάσεων δημόσιας υγείας που ελαχιστοποιούν την έκθεση σε παράγοντες κινδύνου καρκίνου και πρόσβασης σε βέλτιστη ογκολογική θεραπεία.
Χάρη στην πρόοδο της ιατρικής επιστήμης και της βιοϊατρικής τεχνολογίας θεραπεύονται πλέον οι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με νεοπλασματική νόσο πλήρως. Στους υπόλοιπους, η αρρώστια θα υποτροπιάσει σε κάποια στιγμή της ζωής τους και σε μερικούς από αυτούς θα εξελιχθεί σε χρόνια πάθηση ή θα οδηγήσει στο θάνατο.
Η έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε σύγχρονες θεραπείες (χειρουργική, ακτινοθεραπεία, φάρμακα, αποκατάσταση, ανακουφιστική φροντίδα) είναι καθοριστικές για την έκβαση της αρρώστιας και την ποιότητα ζωής τους.
4 https://www.statistics.gr/documents/20181/2e1ee212-0475-7d26-4914-47bf0fcb4937
4. Η περίθαλψη του καρκίνου στην Δ. Μακεδονία
Υπολογίζουμε ότι στην ΠΔΜ έχουμε τουλάχιστον 1.320 νέα κρούσματα καρκίνου κάθε χρόνο και, κατ’ εκτίμηση, 4.422 άνδρες και γυναίκες στους οποίους την τελευταία πενταετία έχει διαγνωστεί κάποιος τύπος καρκίνου. Κάποιοι από αυτούς υποβάλλονται σε ογκολογικές θεραπείες (ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία, ανοσοθεραπεία), οι υπόλοιποι έχουν ολοκληρώσει την θεραπεία τους και βρίσκονται σε πρόγραμμα ογκολογικής παρακολούθησης.
Η περίθαλψη του καρκίνου αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, τόσο σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού, όσο και υποδομών.
Ο δημόσιος τομέας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές ελλείψεις προσωπικού σε διάφορες ειδικότητες που σχετίζονται με την ογκολογία—συμπεριλαμβανομένων των παθολόγων-ογκολόγων, των ακτινοθεραπευτών-ογκολόγων, των χειρουργών-ογκολόγων, των αιματολόγων, καθώς και των νοσηλευτών. Επιπλέον, υπάρχουν ελλείψεις σε υποστηρικτικές ειδικότητες (κοινωνική εργασία, φυσιοθεραπεία, τεχνολόγοι ακτινοθεραπείας, διαιτολόγοι κ.α.).
Η Δ. Μακεδονία διαθέτει μόνο μια Μονάδα Παθολογικής-Ογκολογίας στο Μποδοσάκειο Νοσοκομείο, ενώ λειτουργεί επίσης και μια αντίστοιχη μονάδα σε ιδιωτική κλινική της Κοζάνης.
Οι υποδομές περίθαλψης του καρκίνου είναι σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωμένες στα μεγάλα αστικά Κέντρα, όπου βρίσκονται οι περισσότερες εξειδικευμένες ογκολογικές μονάδες. Ειδικότερα, σχεδόν δύο στα τρία νοσοκομεία και κλινικές που παρέχουν ογκολογική περίθαλψη βρίσκονται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Οι ασθενείς που ζουν σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές αντιμετωπίζουν σημαντικά γεωγραφικά εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες διάγνωσης, θεραπείας και παρακολούθησης. Ως εκ τούτου, σχεδόν το ένα τέταρτο των καρκινοπαθών θεωρούν ότι οι μεγάλες αποστάσεις και οι δυσκολίες μεταφοράς συνιστούν εμπόδια στην πρόσβαση στην περίθαλψη5. Η κατάσταση αυτή έχει σημαντικές επιπτώσεις για τους ασθενείς και τους φροντιστές τους, συμπεριλαμβανομένων της απώλειας εισοδήματος, του κόστους μεταφοράς και στέγασης και των επιπτώσεων στην κοινωνική ζωή, στη συναισθηματική κατάσταση και στην ευημερία. Λόγω της συγκέντρωσης των υπηρεσιών περίθαλψης του καρκίνου, η πρόσβαση σε περίθαλψη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητα πληρωμής, καθώς οι φτωχότεροι ασθενείς είναι λιγότερο πιθανό να μπορέσουν να επωμιστούν τις πρόσθετες δαπάνες που συνδέονται με τη λήψη περίθαλψης εκτός της περιοχής διαμονής τους.
5 Souliotis, Agapidaki & Papageorgiou, 2015
Οι χρόνοι αναμονής για την πρόσβαση σε διαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες είναι μεγάλοι. Ιδιαίτερα, οι χρόνοι αναμονής για ακτινοθεραπεία και χειρουργική επέμβαση στα δημόσια νοσοκομεία είναι επίσης μεγάλοι και δεν έχουν θεσπιστεί ακόμη στόχοι για τη βελτίωση της πρόσβασης σε περίθαλψη του καρκίνου. Από προηγούμενα στοιχεία προέκυψε ότι πάνω από το 50 % των ασθενών που ανέφεραν εμπόδια στην πρόσβαση σε περίθαλψη του καρκίνου προσδιόρισαν τον μεγάλο χρόνο αναμονής ως το μείζον ζήτημα6. Κατά συνέπεια, οι ασθενείς συχνά στρέφονται στον ιδιωτικό τομέα λόγω ανησυχιών σχετικά με τις επιπτώσεις της μεγάλης αναμονής στην υγεία τους.
5. Ανάγκη δημιουργίας Κέντρου Ακτινοθεραπείας
στη Δ. Μακεδονία
Η ακτινοθεραπεία από μόνη της ή σε συνδυασμό με τις άλλες μεθόδους (χειρουργική, χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία) συμβάλλει στο 50-60% των ιάσεων από καρκίνο.
Τουλάχιστον οι μισοί από τους 1.320 ασθενείς της Δ. Μακεδονίας με νέα διάγνωση καρκίνου κάθε χρόνο θα χρειαστούν στην πορεία της νόσου ακτινοθεραπεία, είτε με στόχο την ίαση είτε για ανακούφιση συμπτωμάτων. Επίσης, κάποιοι από τους 4.422 που έχουν διαγνωστεί την τελευταία πενταετία με καρκίνο αναμένεται να παρουσιάσουν στην πορεία υποτροπή της νόσου ή και μεταστάσεις και θα χρειαστούν επίσης ακτινοθεραπεία διάσωσης ή ανακουφιστική ακτινοθεραπεία.
Η μη έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών με νέα διάγνωση νεοπλασίας σε ενδεικνυόμενη ακτινοθεραπεία έχει ως αποτέλεσμα περισσότερες υποτροπές της αρρώστιας, συχνότερη χρήση πανάκριβων αντικαρκινικών φαρμάκων και πρόωρους θανάτους από καρκίνο.
6 Souliotis, Agapidaki & Papageorgiou, 2015
Η δυσκολία πρόσβασης ασθενών με υποτροπή της νόσου και/ή μεταστατική νόσο σε ανακουφιστική ακτινοθεραπεία επηρεάζει αρνητικά όχι μόνο την ποιότητα ζωής αλλά έχει και σοβαρό οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους.
Στην Ελλάδα υπήρχαν μέχρι πρόσφατα τεράστια προβλήματα στην κάλυψη των αναγκών σε σύγχρονη ακτινοθεραπεία, καθώς αυτή προσφερόταν δωρεάν μόνο στα δημόσια και πανεπιστημιακά νοσοκομεία της χώρας (Αλεξανδρούπολης, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Λάρισας, Αθηνών, Πάτρας, Ηρακλείου) και στα αντικαρκινικά κέντρα της Αττικής και της Θεσσαλονίκης των οποίων τα περισσότερα μηχανήματα ήταν παλιάς τεχνολογίας και ακατάλληλα7.
Η κατάσταση έχει κάπως βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια (το 2019 υπήρχαν 4,5 γραμμικοί επιταχυντές / εκατομμύριο πληθυσμού) μετά από την δωρεά ύψους 22,6 εκ. ευρώ από το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για εξοπλισμό κάποιων δημοσίων νοσοκομείων με σύγχρονη τεχνολογία.
Σήμερα ο συνολικός αριθμός των γραμμικών επιταχυντών σε όλη την Ελλάδα είναι 50. Από αυτά τα 32 είναι στον δημόσιο τομέα και τα 18 στον ιδιωτικό. Για την κάλυψη των αναγκών των καρκινοπαθών χρειάζονται 20 τουλάχιστον γραμμικοί επιταχυντές ακόμα8.
Τον τελευταίο καιρό γίνονται προσπάθειες να εξοπλιστούν μερικά περιφερειακά νοσοκομεία (Τρίπολης, Λαμίας, Καβάλας, Ρόδου, Κρήτης), ώστε να μπορούν οι ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε ακτίνα 100 χιλιομέτρων από τον τόπο διαμονής τους σε ακτινοθεραπεία.
7 cnn.gr/ellada/story/135229/o-neos-aktinotherapeytikos-xartis-tis-elladas-8-dimosia-nosokomeia-me-ypersygxrona-mixanimata
8 healthweb.gr/synenteykseis/35425-γιώργος-πισσάκας-στο-healthweb-μπαίνει-τέλος-στις-λίστες-αναμονής-για-τους-καρκινοπαθείς
Ωστόσο, για την Δυτική Μακεδονία δεν υπάρχει η παραμικρή πρόνοια για την εγκατάσταση και λειτουργία γραμμικών επιταχυντών. Τα επόμενα χρόνια οι καρκινοπαθείς θα συνεχίζουν να ταλαιπωρούνται και να υπομένουν τις λίστες αναμονής με τις όποιες αρνητικές συνέπειες στην υγεία και στην ποιότητα ζωής τους αυτές έχουν9.
Η σύγχρονη ακτινοθεραπεία όχι μόνο είναι αποτελεσματική και σώζει ζωές αλλά μπορεί να εξοικονομήσει πόρους και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης που θα βοηθήσουν την οικονομία και την ανάπτυξη της περιοχής. Η δημιουργία της απαιτεί όμως έναν μακρόπνοο σχεδιασμό.
6. Ο Χαρακτήρας και η Φιλοσοφία του Κέντρου
Ακτινοθεραπείας Δ. Μακεδονίας
Το ΚΑΔΜ πρέπει να ενταχθεί εξαρχής σε ένα θεσμικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει την ολιστική περίθαλψη του καρκίνου για τον πληθυσμό της Δ. Μακεδονίας και θα συμβάλει στην πρακτική εκπαίδευση φοιτητριών και φοιτητών του τμήματος επιστημών υγείας, βιοϊατρικής τεχνολογίας κ.α. του Πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας. Ιδιαίτερα ο κλάδος της Βιοϊατρικής Τεχνολογίας θα μπορούσε με την δημιουργία ξενόγλωσσων προγραμμάτων να προσελκύσει φοιτητές και από άλλες βαλκανικές χώρες.
Επίσης, για την περίθαλψη ατόμων που χρήζουν εξειδικευμένης ογκολογικής χειρουργικής θα πρέπει το ΚΑΔΜ να συνεργάζεται με ένα από τα τριτοβάθμια νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης.
Βιωσιμότητα της επένδυσης: Λόγω της μεγάλης ανάγκης για Ακτινοθεραπεία στη Βόρειο Ελλάδα και ειδικότερα στην ΔΜ, αναμένεται να προσέρχονται στο Κέντρο 800 ασθενείς, ένα ποσοστό με τις πλέον συντηρητικές παραδοχές 50% ήτοι 400 ασθενείς θα επιλέγονται για θεραπεία με υπερσύγχρονες τεχνικές Ακτινοθεραπείας των οποίων η μέση χρέωση ανά ασθενή είναι με βάση το επίσημο Κρατικό τιμολόγιο, 5.000 € / ασθενή. Οι υπόλοιποι 400 ασθενείς θα αντιμετωπίζονται με κλασσικές τεχνικές (3D Conformal), για τις οποίες το μέσο τιμολόγιο του ΕΟΠΥΥ είναι 3.000 € / ασθενή.
Με συντηρητικούς υπολογισμούς, τα ετήσια έσοδα αναμένεται να ανέρχονται σε 3.200.000 €. Αφαιρουμένων των εξόδων, μπορούν να διατίθενται για την αποπληρωμή της επένδυσης 1.900.000 € / έτος και η επένδυση θα μπορεί να αποσβεστεί σε 4.6 έτη.
Συμπέρασμα: Η ανωτέρω περιγραφείσα επενδυτική πρόταση κρίνεται με τις πλέον συντηρητικές παραδοχές, αξιόπιστη και ασφαλής, ενταγμένη στο συνολικότερο πλαίσιο της Εθνικής Πολιτικής για την αντιμετώπιση του καρκίνου με :
• την εφαρμογή όσο το δυνατών πιο σύγχρονων τεχνικών Ακτινοθεραπείας σε μεγαλύτερα τμήματα των προσερχομένων ασθενών,
• την μείωση των λιστών αναμονής,
• Την ανανέωση του υπάρχοντος εξοπλισμού.
Πέραν του υπερσύγχρονου εξοπλισμού που θα διαθέτει μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης, στο Ακτινοθεραπευτικό τμήμα, θα απασχοληθούν άμεσα 18-20 νέοι επιστήμονες.
ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ:
Δρ. Θανάσης Μπαγκατζούνης
Διδάκτωρ Ιατρικής, Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος
Στέλιος Νικολετόπουλος, MPE, RPO
Φυσικός Νοσοκομείων – Ακτινοφυσικός Ιατρικής
Επιπλέον των δημοσιευθέντων, καταθέτουμε: 1. ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟ ΜΠΟΔΟΣΑΚΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ Σκοπός επομένως του παρόντος σχεδίου είναι να αποδείξει την αναγκαιότητα αλλά και τη βιωσιμότητα του «ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» με την υλοποίηση της εγκατάστασης και τον εξοπλισμό δύο σύγχρονων Γραμμικών επιταχυντών, με δυνατότητες εκτέλεσης τεχνικών IMRT, VMAT, IGRT, με το συνοδό εξοπλισμό (Συστήματα σχεδιασμού Θεραπείας, OIS/R&V, Δοσιμετρικό εξοπλισμό και εξοπλισμό ακινητοποίησης). Ο ένας εκ των επιταχυντών, θα δύναται να εκτελεί, πλην των κλασσικών Ακτινοθεραπευτικών τεχνικών, IMRT, VMAT, IGRT και τις πλέον σύγχρονες τεχνικές Στερεοτακτικής Ακτινοθεραπείας / Ακτινοχειρουργικής, προκειμένου να εξυπηρετεί στον καλύτερο δυνατό βαθμό τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες των ασθενών που πάσχουν από νεοπλασίες, προσφέροντας πρόσβαση σε σύγχρονες μεθόδους Ακτινοθεραπείας. 2. Για να βελτιωθεί η ποιότητα της περίθαλψης, απαιτούνται πιο ολοκληρωμένες πολιτικές που εστιάζουν στη συγκέντρωση της περίθαλψης και στη διασφάλιση της ποιότητας. Η Ελλάδα δεν διαθέτει ολοκληρωμένες πολιτικές και μηχανισμούς κοινωνικής προστασίας για τη στήριξη των καρκινοπαθών και των επιζώντων καρκίνου. Συνολικά, το βάρος του καρκίνου εκτιμάται ότι είναι υψηλό, με σημαντικό αντίκτυπο στο προσδόκιμο ζωής σε σε σύγκριση με την ΕΕ, αλλά με μικρότερη επιβάρυνση στις δαπάνες για την υγεία. 3. Ο καρκίνος στη Δυτική Μακεδονία Για μια ολοκληρωμένη και αξιόπιστη επισκόπηση της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου απαιτούνται δεδομένα από εθνικό μητρώο καρκίνου με βάση τον πληθυσμό, το οποίο δεν είναι ακόμη διαθέσιμο στην Ελλάδα. Ωστόσο, είναι αναμενόμενο ότι εξαιτίας της εντατικής βιομηχανικής δραστηριότητας των τελευταίων δεκαετιών, όπως η λειτουργία λιγνιτικών εργοστασίων, αλλά και της πιθανής μεταφορά ρύπων από γειτονικές χώρες, η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου να είναι ψηλότερη από αυτή άλλων περιφερειών. Η ΕΛΣΤΑΤ έχει καταγράψει για την Δ. Μακεδονία το 2022 την ψηλότερη ειδική θνησιμότητα από νεοπλάσματα από τις υπόλοιπες περιφέρειες4. Οι θάνατοι από καρκίνο μπορούν να αποφευχθούν μέσω παρεμβάσεων δημόσιας υγείας που ελαχιστοποιούν την έκθεση σε παράγοντες κινδύνου καρκίνου και πρόσβασης σε βέλτιστη ογκολογική θεραπεία. Χάρη στην πρόοδο της ιατρικής επιστήμης και της βιοϊατρικής τεχνολογίας θεραπεύονται πλέον οι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με νεοπλασματική νόσο πλήρως. Στους υπόλοιπους, η αρρώστια θα υποτροπιάσει σε κάποια στιγμή της ζωής τους και σε μερικούς από αυτούς θα εξελιχθεί σε χρόνια πάθηση ή θα οδηγήσει στο θάνατο. Η έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε σύγχρονες θεραπείες (χειρουργική, ακτινοθεραπεία, φάρμακα, αποκατάσταση, ανακουφιστική φροντίδα) είναι καθοριστικές για την έκβαση της αρρώστιας και την ποιότητα ζωής τους. 4 https://www.statistics.gr/documents/20181/2e1ee212-0475-7d26-4914-47bf0fcb4937 4. Η περίθαλψη του καρκίνου στην Δ. Μακεδονία Υπολογίζουμε ότι στην ΠΔΜ έχουμε τουλάχιστον 1.320 νέα κρούσματα καρκίνου κάθε χρόνο και, κατ’ εκτίμηση, 4.422 άνδρες και γυναίκες στους οποίους την τελευταία πενταετία έχει διαγνωστεί κάποιος τύπος καρκίνου. Κάποιοι από αυτούς υποβάλλονται σε ογκολογικές θεραπείες (ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία, ανοσοθεραπεία), οι υπόλοιποι έχουν ολοκληρώσει την θεραπεία τους και βρίσκονται σε πρόγραμμα ογκολογικής παρακολούθησης. Η περίθαλψη του καρκίνου αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, τόσο σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού, όσο και υποδομών. Ο δημόσιος τομέας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές ελλείψεις προσωπικού σε διάφορες ειδικότητες που σχετίζονται με την ογκολογία—συμπεριλαμβανομένων των παθολόγων-ογκολόγων, των ακτινοθεραπευτών-ογκολόγων, των χειρουργών-ογκολόγων, των αιματολόγων, καθώς και των νοσηλευτών. Επιπλέον, υπάρχουν ελλείψεις σε υποστηρικτικές ειδικότητες (κοινωνική εργασία, φυσιοθεραπεία, τεχνολόγοι ακτινοθεραπείας, διαιτολόγοι κ.α.). Η Δ. Μακεδονία διαθέτει μόνο μια Μονάδα Παθολογικής-Ογκολογίας στο Μποδοσάκειο Νοσοκομείο, ενώ λειτουργεί επίσης και μια αντίστοιχη μονάδα σε ιδιωτική κλινική της Κοζάνης. Οι υποδομές περίθαλψης του καρκίνου είναι σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωμένες στα μεγάλα αστικά Κέντρα, όπου βρίσκονται οι περισσότερες εξειδικευμένες ογκολογικές μονάδες. Ειδικότερα, σχεδόν δύο στα τρία νοσοκομεία και κλινικές που παρέχουν ογκολογική περίθαλψη βρίσκονται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Οι ασθενείς που ζουν σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές αντιμετωπίζουν σημαντικά γεωγραφικά εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες διάγνωσης, θεραπείας και παρακολούθησης. Ως εκ τούτου, σχεδόν το ένα τέταρτο των καρκινοπαθών θεωρούν ότι οι μεγάλες αποστάσεις και οι δυσκολίες μεταφοράς συνιστούν εμπόδια στην πρόσβαση στην περίθαλψη5. Η κατάσταση αυτή έχει σημαντικές επιπτώσεις για τους ασθενείς και τους φροντιστές τους, συμπεριλαμβανομένων της απώλειας εισοδήματος, του κόστους μεταφοράς και στέγασης και των επιπτώσεων στην κοινωνική ζωή, στη συναισθηματική κατάσταση και στην ευημερία. Λόγω της συγκέντρωσης των υπηρεσιών περίθαλψης του καρκίνου, η πρόσβαση σε περίθαλψη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητα πληρωμής, καθώς οι φτωχότεροι ασθενείς είναι λιγότερο πιθανό να μπορέσουν να επωμιστούν τις πρόσθετες δαπάνες που συνδέονται με τη λήψη περίθαλψης εκτός της περιοχής διαμονής τους. 5 Souliotis, Agapidaki & Papageorgiou, 2015 Οι χρόνοι αναμονής για την πρόσβαση σε διαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες είναι μεγάλοι. Ιδιαίτερα, οι χρόνοι αναμονής για ακτινοθεραπεία και χειρουργική επέμβαση στα δημόσια νοσοκομεία είναι επίσης μεγάλοι και δεν έχουν θεσπιστεί ακόμη στόχοι για τη βελτίωση της πρόσβασης σε περίθαλψη του καρκίνου. Από προηγούμενα στοιχεία προέκυψε ότι πάνω από το 50 % των ασθενών που ανέφεραν εμπόδια στην πρόσβαση σε περίθαλψη του καρκίνου προσδιόρισαν τον μεγάλο χρόνο αναμονής ως το μείζον ζήτημα6. Κατά συνέπεια, οι ασθενείς συχνά στρέφονται στον ιδιωτικό τομέα λόγω ανησυχιών σχετικά με τις επιπτώσεις της μεγάλης αναμονής στην υγεία τους. 5. Ανάγκη δημιουργίας Κέντρου Ακτινοθεραπείας στη Δ. Μακεδονία Η ακτινοθεραπεία από μόνη της ή σε συνδυασμό με τις άλλες μεθόδους (χειρουργική, χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία) συμβάλλει στο 50-60% των ιάσεων από καρκίνο. Τουλάχιστον οι μισοί από τους 1.320 ασθενείς της Δ. Μακεδονίας με νέα διάγνωση καρκίνου κάθε χρόνο θα χρειαστούν στην πορεία της νόσου ακτινοθεραπεία, είτε με στόχο την ίαση είτε για ανακούφιση συμπτωμάτων. Επίσης, κάποιοι από τους 4.422 που έχουν διαγνωστεί την τελευταία πενταετία με καρκίνο αναμένεται να παρουσιάσουν στην πορεία υποτροπή της νόσου ή και μεταστάσεις και θα χρειαστούν επίσης ακτινοθεραπεία διάσωσης ή ανακουφιστική ακτινοθεραπεία. Η μη έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών με νέα διάγνωση νεοπλασίας σε ενδεικνυόμενη ακτινοθεραπεία έχει ως αποτέλεσμα περισσότερες υποτροπές της αρρώστιας, συχνότερη χρήση πανάκριβων αντικαρκινικών φαρμάκων και πρόωρους θανάτους από καρκίνο. 6 Souliotis, Agapidaki & Papageorgiou, 2015 Η δυσκολία πρόσβασης ασθενών με υποτροπή της νόσου και/ή μεταστατική νόσο σε ανακουφιστική ακτινοθεραπεία επηρεάζει αρνητικά όχι μόνο την ποιότητα ζωής αλλά έχει και σοβαρό οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Στην Ελλάδα υπήρχαν μέχρι πρόσφατα τεράστια προβλήματα στην κάλυψη των αναγκών σε σύγχρονη ακτινοθεραπεία, καθώς αυτή προσφερόταν δωρεάν μόνο στα δημόσια και πανεπιστημιακά νοσοκομεία της χώρας (Αλεξανδρούπολης, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Λάρισας, Αθηνών, Πάτρας, Ηρακλείου) και στα αντικαρκινικά κέντρα της Αττικής και της Θεσσαλονίκης των οποίων τα περισσότερα μηχανήματα ήταν παλιάς τεχνολογίας και ακατάλληλα7. Η κατάσταση έχει κάπως βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια (το 2019 υπήρχαν 4,5 γραμμικοί επιταχυντές / εκατομμύριο πληθυσμού) μετά από την δωρεά ύψους 22,6 εκ. ευρώ από το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για εξοπλισμό κάποιων δημοσίων νοσοκομείων με σύγχρονη τεχνολογία. Σήμερα ο συνολικός αριθμός των γραμμικών επιταχυντών σε όλη την Ελλάδα είναι 50. Από αυτά τα 32 είναι στον δημόσιο τομέα και τα 18 στον ιδιωτικό. Για την κάλυψη των αναγκών των καρκινοπαθών χρειάζονται 20 τουλάχιστον γραμμικοί επιταχυντές ακόμα8. Τον τελευταίο καιρό γίνονται προσπάθειες να εξοπλιστούν μερικά περιφερειακά νοσοκομεία (Τρίπολης, Λαμίας, Καβάλας, Ρόδου, Κρήτης), ώστε να μπορούν οι ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε ακτίνα 100 χιλιομέτρων από τον τόπο διαμονής τους σε ακτινοθεραπεία. 7 cnn.gr/ellada/story/135229/o-neos-aktinotherapeytikos-xartis-tis-elladas-8-dimosia-nosokomeia-me-ypersygxrona-mixanimata 8 healthweb.gr/synenteykseis/35425-γιώργος-πισσάκας-στο-healthweb-μπαίνει-τέλος-στις-λίστες-αναμονής-για-τους-καρκινοπαθείς Ωστόσο, για την Δυτική Μακεδονία δεν υπάρχει η παραμικρή πρόνοια για την εγκατάσταση και λειτουργία γραμμικών επιταχυντών. Τα επόμενα χρόνια οι καρκινοπαθείς θα συνεχίζουν να ταλαιπωρούνται και να υπομένουν τις λίστες αναμονής με τις όποιες αρνητικές συνέπειες στην υγεία και στην ποιότητα ζωής τους αυτές έχουν9. Η σύγχρονη ακτινοθεραπεία όχι μόνο είναι αποτελεσματική και σώζει ζωές αλλά μπορεί να εξοικονομήσει πόρους και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης που θα βοηθήσουν την οικονομία και την ανάπτυξη της περιοχής. Η δημιουργία της απαιτεί όμως έναν μακρόπνοο σχεδιασμό. 6. Ο Χαρακτήρας και η Φιλοσοφία του Κέντρου Ακτινοθεραπείας Δ. Μακεδονίας Το ΚΑΔΜ πρέπει να ενταχθεί εξαρχής σε ένα θεσμικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει την ολιστική περίθαλψη του καρκίνου για τον πληθυσμό της Δ. Μακεδονίας και θα συμβάλει στην πρακτική εκπαίδευση φοιτητριών και φοιτητών του τμήματος επιστημών υγείας, βιοϊατρικής τεχνολογίας κ.α. του Πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας. Ιδιαίτερα ο κλάδος της Βιοϊατρικής Τεχνολογίας θα μπορούσε με την δημιουργία ξενόγλωσσων προγραμμάτων να προσελκύσει φοιτητές και από άλλες βαλκανικές χώρες. Επίσης, για την περίθαλψη ατόμων που χρήζουν εξειδικευμένης ογκολογικής χειρουργικής θα πρέπει το ΚΑΔΜ να συνεργάζεται με ένα από τα τριτοβάθμια νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης. Βιωσιμότητα της επένδυσης: Λόγω της μεγάλης ανάγκης για Ακτινοθεραπεία στη Βόρειο Ελλάδα και ειδικότερα στην ΔΜ, αναμένεται να προσέρχονται στο Κέντρο 800 ασθενείς, ένα ποσοστό με τις πλέον συντηρητικές παραδοχές 50% ήτοι 400 ασθενείς θα επιλέγονται για θεραπεία με υπερσύγχρονες τεχνικές Ακτινοθεραπείας των οποίων η μέση χρέωση ανά ασθενή είναι με βάση το επίσημο Κρατικό τιμολόγιο, 5.000 € / ασθενή. Οι υπόλοιποι 400 ασθενείς θα αντιμετωπίζονται με κλασσικές τεχνικές (3D Conformal), για τις οποίες το μέσο τιμολόγιο του ΕΟΠΥΥ είναι 3.000 € / ασθενή. Με συντηρητικούς υπολογισμούς, τα ετήσια έσοδα αναμένεται να ανέρχονται σε 3.200.000 €. Αφαιρουμένων των εξόδων, μπορούν να διατίθενται για την αποπληρωμή της επένδυσης 1.900.000 € / έτος και η επένδυση θα μπορεί να αποσβεστεί σε 4.6 έτη. Συμπέρασμα: Η ανωτέρω περιγραφείσα επενδυτική πρόταση κρίνεται με τις πλέον συντηρητικές παραδοχές, αξιόπιστη και ασφαλής, ενταγμένη στο συνολικότερο πλαίσιο της Εθνικής Πολιτικής για την αντιμετώπιση του καρκίνου με : • την εφαρμογή όσο το δυνατών πιο σύγχρονων τεχνικών Ακτινοθεραπείας σε μεγαλύτερα τμήματα των προσερχομένων ασθενών, • την μείωση των λιστών αναμονής, • Την ανανέωση του υπάρχοντος εξοπλισμού. Πέραν του υπερσύγχρονου εξοπλισμού που θα διαθέτει μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης, στο Ακτινοθεραπευτικό τμήμα, θα απασχοληθούν άμεσα 18-20 νέοι επιστήμονες. ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: Δρ. Θανάσης Μπαγκατζούνης Διδάκτωρ Ιατρικής, Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος Στέλιος Νικολετόπουλος, MPE, RPO Φυσικός Νοσοκομείων – Ακτινοφυσικός Ιατρικής